duylong Beryllium
Tổng số bài gửi : 42 Join date : 27/09/2009
| Tiêu đề: Giúp HS tự định hướng khi chọn nghề Mon Mar 08, 2010 8:46 pm | |
| GIÚP H?C SINH T? ??NH H??NG KHI CH?N NGH?
Quang D??ng Nhà t? v?n h??ng nghi?p
G?i ý nh?ng ??nh h??ng giúp h?c sinh (HS) suy ng?m, sàng l?c và cân nh?c tr??c khi quy?t ??nh ch?n ngh? là m?t chu?i các gi?i pháp (ho?c ph??ng án) ???c ??a ra ?? làm c?n c? (hay làm n?n) cho HS t? l?a ch?n theo hoàn c?nh và ??c ?i?m riêng c?a m?i ng??i. Các chuyên gia t? v?n h??ng nghi?p ?ã s?p x?p nh?ng c?n c? ?ó theo m?t h? th?ng xác ??nh sau ?ây : - Xác ??nh ngành ngh?. - Xác ??nh giá tr?. - Xác ??nh cao th?p. - Xác ??nh tr??c sau.
[Chú thích : Trong m?t bài sau, s? g?i ý thêm ba ??nh h??ng khác : - Xác ??nh khó kh?n và thu?n l?i. - Xác ??nh danh ngh?a và th?c ch?t. - Xác ??nh nhu c?u và hi?n th?c.]
HS (và quý v? ph? huynh n?u quan tâm) có th? tham kh?o l?n l??t n?i dung c?a các tiêu ?? v?a k?.
1. XÁC ??NH NGÀNH NGH?
Trong h??ng nghi?p, tr??c nh?ng ngành ngh? b?n mu?n ch?n nh?ng còn b?n kho?n (khó ???c xác ??nh cho b?n thân), th??ng nên ch?n ngành tr??c, ch?n ngh? sau.
Ngành ngh? là t? ghép. N?u tách ra, ta th?y ý ngh?a c?a "ngành" khác v?i "ngh?".
Ngành có n?i hàm r?ng h?n ngh?. Trong m?i ngành có ch?a nhi?u ngh? khác nhau. Vài ví d? : Ngành kinh t? có r?t nhi?u ngh? (m?i tên sau ?ây là m?t ngh?) : k? toán, kinh doanh, ch?ng khoán, qu?n tr?, ki?m toán, ti?p th?, ki?m ??nh s?n ph?m, nghiên c?u kinh t? (v? mô/vi mô)... Ngành y t? g?m nh?ng ngh? : ?i?u d??ng, ch?n tr? (bác s?), xét nghi?m, ph?u thu?t, gây mê h?i s?c, v?t lý tr? li?u, bác s? tâm lý, qu?n tr? b?nh vi?n... Ngành truy?n thông c?ng r?t phong phú ngh? : b?u chính, vi?n thông, báo chí, truy?n thanh, truy?n hình, in ?n, xu?t b?n, tuyên hu?n, qu?n tr? truy?n thông, khai thác m?ng Internet...
Trong m?t ngh? l?n l?i bao g?m nhi?u ngh? nh?. Ví d? ngh? ?i?n có ?i?n nóng, ?i?n l?nh, ?i?n t?, ?i?n c?, th?y ?i?n, nhi?t ?i?n, ?i?n công nghi?p, ?i?n tiêu dùng, ...
Có ng??i t??ng h?p v?i ngh? này mà không phù h?p v?i ngh? khác cùng trong m?t ngành. C?ng có ng??i t??ng thích v?i nhi?u ngành ngh? khác nhau, ?ó là m?t m?nh c?a nh?ng ng??i ?a n?ng, nh?ng ph?i ???c rèn luy?n và qua tr?i nghi?m m?i bi?t ???c. V?y ??ng v?i cùng lúc ch?n h?c nhi?u ngh?. Ph??ng châm ??u tiên là ch?n ngành tr??c, ch?n ngh? sau, nh?ng b??c ??u ch? nên ch?n h?c m?t ngh? trong ngành ?ó thôi, t? t? s? h?c t?ng thêm 1-2 ngh? khác sau khi ?ã qua th? s?c và th? nghi?m s? b? m?i xác quy?t.
2. XÁC ??NH GIÁ TR?
?ã là ngh? l??ng thi?n ??u có giá tr?. Giá tr? c?a ngh? ???c xét d??i ba góc ?? c? b?n : giá tr? kinh t?, giá tr? xã h?i, và nh?t là giá tr? nhân v?n. Khi ch?n ngành ngh? ?? h??ng t?i t??ng lai lâu dài, m?i HS c?n quan tâm ??n c? ba lo?i giá tr? ?ó.
Th??ng khi ch?n ngh?, có m?t th? giá tr? d? cu?n hút nhi?u HS nh?t, ?ó là giá tr? "th?i th??ng" c?a nh?ng ngh? ?ang "?n khách" (hot). B? cu?n hút, nh?ng c?n t?nh táo ?? không ch?n nh?m. B?i vì, ch?n ngh? nh? ch?n ng??i yêu : nhìn bên ngoài thì thích ??y, nh?ng "nhào vô" có th? không h?p tý nào, s?m mu?n s? "ly thân". ?u th? c?a m?t ngành, ho?c giá tr? cao c?a m?t ngh? không n?m ? tính "th?i th??ng" mà nó ?ang có. Nhìn chung, v?i m?i ngh? (dù th?i th??ng hay "th?i h?", ?u th? c?a m?i ngh? không ph?i là b?t bi?n, mà ph? thu?c r?t nhi?u b?i các y?u t? "??ng".
Cho nên, có nh?ng ngh? "th??ng" bây gi? nh?ng "h?" v? sau, và ng??c l?i. Nhà Kinh t? h?c Milton Friedman ?ã ch? rõ : "?u th? ch? y?u c?a m?t ngh? tùy thu?c vào quan ni?m giá tr? c?a m?i ng??i. Mà quan ni?m giá tr? ?ó l?i ph? thu?c vào trình ?? nh?n th?c và b?n l?nh v?n hóa c?a t?ng ng??i". B?i v?y m?i n?y sinh tình tr?ng có ng??i ch?n ngh? "oai" mà b?t thành v? sau, trái l?i ng??i khác ch?n ngh? "không oai" và "không ngon" lúc ??u nh?ng v? sau thì v?t lên nh? di?u g?p gió.
3. XÁC ??NH CAO TH?P
Cao th?p ? ?ây là nói ??n s? t??ng thích v? trình ?? và n?ng l?c. N?u s?c h?c c?a b?n ch?a khá mà ch?n thi vào ??i h?c thì kh? n?ng thi ?? s? r?t th?p. Nh?ng n?u thi vào h? trung c?p thì xác su?t ?? ??t s? cao h?n. B?i th?, ph?i "li?u c?m g?p m?m", tùy s?c mà ch?n. Nh? v?y "ch?c ?n" h?n, mà l?i thanh th?n h?n.
Có th? b?n b?n kho?n : "Tôi mu?n v??n lên cao, vào trung c?p h?c ngh? thì th?p quá !". Vâng, n?u b?n s?n chí v??n lên thì quá hay. Nh?ng ph?i lên t? t?, không lên ngay ???c, vì ?i?m m?c xu?t phát ban ??u c?a b?n có th? không cao b?ng ng??i khác. H? lên ngay ??i h?c, còn b?n s? lên ?ó nh?ng ph?i ?i ???ng vòng, qua trung c?p tr??c r?i ??n ??i h?c sau. ?i?u này ví nh? leo d?c : có ng??i leo th?ng ngay t?i d?c, có ng??i ph?i qua ???ng vòng m?i t?i n?i ???c. ??n gi?n ch? vì s?c m?i ng??i m?i khác, dù r?ng ai c?ng có chí cao.
M?t khác, n?u ch?n ngành công ngh? thông tin ch?ng h?n, không c? b?n ph?i thi vào ?H bách khoa hay ?H khoa h?c t? nhiên trong ?i?u ki?n b?n khó thi ?? vào ??i h?c. Yên chí, b?n có th? h?c ngh? máy tính và s? d?ng ph?n m?m ? trình ?? trung c?p (ho?c s? c?p, n?u s?c h?c c?a b?n ch?a v?ng ?? ti?p thu ? trình ?? cao). T? t? theo th?i gian và công s?c rèn luy?n, v?a có lý thuy?t d?n d?t, v?a có th?c t? "ngh? d?y ngh?", s?m mu?n b?n c?ng có th? nâng c?p lên ??n ??i h?c (theo ?ào t?o liên thông) ?? ??t t?i trình ?? k? s? công ngh? thông tin nh? ai.
4. XÁC ??NH TR??C SAU
Trong nh?ng yêu c?u l?a ch?n mà không th? cùng lúc ???c ch?n t?t c?, b?n c?n s?p x?p m?t th? t? tr??c-sau ?? ?u tiên cho y?u t? ???c ch?n tr??c. Ch?ng h?n trong hai y?u t? : "ch?n ngh? mình thích nh?ng ph?i ?i h?c ngh? ?ó ? m?t n?i xa, r?t t?n kém" (1) và "ch?n ngh? mình không thích l?m nh?ng n?i h?c ngh? sát g?n nhà, ít t?n kém l?i d? tìm ???c vi?c làm" (2) thì nên ch?n (2) tr??c. Ch? c? h?i (khi ???c ngân hàng cho vay v?n h?c ngh? ch?ng h?n) s? ch?n (1) sau.
?i vào l?nh v?c ch?n ngành ngh? c? th?, nh? ?ã nói ? m?c 1 trên ?ây, nên ch?n ngành tr??c, ch?n ngh? sau (vì ngành r?ng h?n ngh?). Và, không ch? có th?. D??i ?ây là m?t s? tr??ng h?p khác c?n xác ??nh ?u tiên tr??c-sau :
-Ch?n ngành ngh? tr??c, ch?n tr??ng thi sau(nh?t là khi chu?n b? h? s? ??ng ký d? thi vào ??i h?c, cao ??ng hay trung c?p). Ch?ng h?n, b?n ch?n ngh? k? toán ho?c ngành công ngh? th?c ph?m thì nh?ng ngành ngh? này ???c ?ào t?o ? nhi?u h? cao th?p khác nhau (t? ??i h?c ??n trung s? c?p ??u có). Khi ?ó, b?n hãy tùy s?c mình (h?p v?i h? nào) ?? ch?n tr??ng thi có ?ào t?o ngành ngh? ?ó.
- Ch?n ngành phù h?p v?i s? thích và tính cách tr??c, ch?n ngh? phù h?p v?i n?ng l?c và s? tr??ng sau. B?n c?n phân bi?t s? thích khác v?i s? tr??ng (có ngh? mình thích nh?ng không h?c n?i, vì không có s? tr??ng v?i k? n?ng nghi?p v? c?a ngh? ?ó). S? thích thiên v? tính cách, s? tr??ng g?n v?i n?ng l?c. S? thích d? thay ??i, s? tr??ng ?n ??nh h?n. Ch? khi nào b?n th?y ngành ngh? ?ó v?a phù h?p v?i tính cách, vùa trùng kh?p v?i n?ng l?c c?a mình, m?i yên tâm ch?n.
- V?i ai ?ang khó kh?n v? kinh t?, nên ?u tiên ch?n h?c ngh? ng?n h?n tr??c ; khi ?ã b?t khó kh?n thì ch?n h?c ngh? dài h?n sau. Vi?c ch?n ngh? ???c ?ào t?o nhanh (ng?n h?n) th??ng d? ki?m vi?c làm (dù ch? làm th? ho?c làm công), nh?ng bù l?i s? có thu nh?p ?? trang tr?i. T?ng b??c ?i lên, t? ?ó có th? ti?n theo ngh?, h?c nâng cao (theo ?ào t?o liên thông ho?c ?ào t?o t?i ch?c). Khi ??ng l??ng ?ã ?? s?c giúp b?n theo h?c nh?ng khóa ?ào t?o dài h?n, b?n có th? tho?i mái ch?n h?c ngh? h?p v?i s? thích và s? tr??ng c?a mình.
28-3-2009 Quang D??ngEmail: nguyenquangduong2006@yahoo.com |
|
Fairy0259 Admin
Tổng số bài gửi : 1484 Join date : 26/07/2009 Age : 30
| Tiêu đề: Re: Giúp HS tự định hướng khi chọn nghề Tue Mar 16, 2010 8:19 am | |
| |
|